16 Sep Culinaire en culturele ontdekkingen in Japan

Een verblijf in Japan is een beleving. Hoewel veel dingen heel westers zijn, voeren de culturele verschillen de boventoon. Oók op het gebied van food.

In Japan ben je op een voortdurende ontdekkingstocht en val je elke dag van de ene verrassing in de andere.

Culinaire ontdekkingen

Het eten in Japan is fantastisch! Nou ja, ik houd er in elk geval erg van :-) Veel Japanse gerechten kennen we hier natuurlijk ook, maar van de meeste daarvan proef je ter plekke pas echt hoe ze bedoeld zijn. En zijn nog genoeg nieuwe gerechten te ontdekken.

• Rijst en misosoep
  Japanners eten bij élke maaltijd rijst en misosoep. Ja, ook bij het ontbijt. Ze kopen rijst in de winkel of op de markt in kilozakken of groter. Nog nooit zulke hoeveelheden rijst gezien. Overigens bereiden ze rijst altijd heel neutraal, want als smaakmakers hebben ze… pickles!
• Tsukemono
  Pickles dus! In winkels, op markten en in restaurants, they are everywhere. Vergeet de potten augurken of zilveruitjes. Maar denk groenten in alle soorten en kleuren, ingelegd in bijvoorbeeld zout, azijn, miso of sojasaus. Japanners doen pickles dus op rijst of serveren ze als snack.
• Udon
  Deze dikke, chewy noodles vind je op elke straathoek. Het is misschien zelfs een beetje ‘fastfood’. De snelle, goedkope lunch zeg maar. Doorgaans worden ze geserveerd in bouillon met iets van tempura, tofu of vis erin.
• Soba
  Deze noodles zijn veel dunner dan Udon en zijn gemaakt van boekweitmeel. Soms zitten ze in de soep, maar meestal eet je ze… koud. Dat was echt een verrassing, maar eigenlijk best lekker. Je kunt ze in sojasaus met wasabi dopen voor wat extra smaak.

Japanese cold soba and tempura – copyright: More than Mayo

• Teriyaki
  Nee, nee, niet gewoon een kipsateetje. Voor dit gerecht is tijd nodig. Tijd om te marineren, om de kip zorgvuldig op het stokje te rijgen en om het onder voortdurend draaien en insmeren met saus te bereiden. En dan heb je een gelijkmatig gegaard, sappig, sticky kipspiesje.
• Tonkatsu
  Een in panko gepaneerd, gefrituurd stukje varkensvlees, meestal geserveerd met heel fijn gesneden kool en ‘n sausje (en rijst, tsukemono en miso natuurlijk, want ja, geen maaltijd zonder… ;-) maar ze stoppen het net zo makkelijk tussen een boterham.
• Sushi
  Je dacht al, waar blijft ‘ie…? ;-) Natuurlijk vind je véél sushi in Japan. Maar dan 100 keer verser en lekkerder dan in Nederlandse all-you-can-eat restaurants. Je eet het aan de lopende band (zoals je hier een frietje haalt) of in fancy schmancy restaurants (waar ze ‘m met 5 soorten tonijn maken).
• Onigiri
  Mijn favoriete snack is onigiri. Een gevuld rijstpakketje, ingepakt in nori. Ze zijn individueel verpakt en kunt ze kopen op bijvoorbeeld het station. Hartstikke handig voor onderweg. In restaurants krijg je ze ook, maar dan zijn ze niet helemaal omwikkeld met nori.
• IJs
  Move over Italië, in Japan is ijs pas een ding! Softijs in alle smaken die je je maar kunt bedenken. Wat dacht je van groene thee, zwarte sesam of garnalen ijs? Vitrines vol met de meest bizarre, kleurrijke ijsvarianten.

Andere heerlijke Japanse gerechten zijn: okonomyaki (soort omelet slash pannenkoek), tempura (in deeg gefrituurde groenten en vis), curry (een sausbadje met groenten/vlees en rijst/noodles), ramen (hele dunne noodles in een soepje), yakisoba (gebakken soba met groenten) en kobe beef (supermals gemarmerd vlees).

Japanese high end sushi in Kyoto – copyright: More than Mayo

Culturele ontdekkingen

Naast andere gerechten, kennen de Japanners ook andere gebruiken en verschijnselen:

• Misschien nog wel briljanter dan het eten dat je op kunt eten is het eten dat je niet kunt eten. De etalages en vitrines van restaurants staan vol met food replica’s. Levensecht nagemaakte gerechten, waar je – geloof het of niet – gewoon trek van krijgt. En die meteen dienst doen als menukaart, want de geschreven versie kun je dus niet lezen ;-) Al die gerechten zijn met zoveel zorg en precisie gemaakt dat ze écht net echt lijken. En het mooiste detail is dat het eten dat geserveerd wordt er precies zo uitziet als de replica.

• Een ander geweldig fenomeen zijn de ‘vending machines’. Je vindt ze op elke hoek van elke straat, vaak met drie of meer naast elkaar. Met de meest fascinerende inhoud: van fluoriserende mierzoete drankjes tot hete koffie met melk en suiker. Nergens, maar dan ook nergens kwamen we een automaat tegen die het niet deed of die niet was bijgevuld. Japanners hebben de boel goed georganiseerd.

• Uiteraard eet je met stokjes. Die zet je echter nooit rechtop in je eten. En je geeft ook geen sushi rol met jouw stokjes door aan een ander, die het weer met zijn stokjes pakt. Beide handelingen worden geassocieerd met de dood. Hoogst ongepast dus. Spelen met je stokjes, in welke vorm dan ook, trouwens ook, dus weersta de verleiding om ze te gebruiken als rugkrabber of om ermee naar de ober te zwaaien. Slurpen daarentegen is dan weer wel heel gebruikelijk. Zorg voor maar voor een fijne playlist voor in de noodlebar ;-) Oh ja, en fooien zijn hoogst ongebruikelijk.

• Ook in Japan maken ze kookprogramma’s en die zijn ontzettend leuk om te kijken, ook al versta je er niks van (het weerbericht trouwens ook…!) Meestal is er een kok (al dan niet met hulp) en een of meerdere presentatoren die de kok de oren van zijn hoofd vragen over de bereiding. Bovendien mag de presentator alles proeven en roept ‘ie daarom redelijk frequent heel hard en blij ‘ohji’ (oh-djie), wat ‘heerlijk’ betekent. Naast real life kookprogramma’s bestaan er ook kook-tekenfilmpjes en die zijn dan weer heel erg ‘kawaii’.

Japanese restaurant with food replicas in the window – copyright: More than Mayo

Japanse eetweetjes

Tot slot nog een paar interessante weetjes:

• Japanners verheffen het maken van snoepjes tot een kunst. Waghasi zijn kleine kunstwerkjes die mensen elkaar als kadootje geven (wel met twee handen geven én aannemen!) en geserveerd worden bij de thee.
• In Japan vind je honderden sterrenrestaurants (volgens de Michelin classificatie). Het land heeft de meeste 3-sterrenrestaurants ter wereld. Tokyo is de stad met de meeste sterrenzaken ter wereld. Ja, koken kunnen ze, die Japanners.
• De oudste mensen ter wereld wonen op Okinawa, een Japans eiland. Hun dieet speelt hierin een belangrijke rol: weinig calorieën, matige hoeveelheden vis, weinig vlees, nauwelijks zuivel of alcohol en geen zout. Maar wel: veel gefermenteerde producten op basis van soja, veel rijst en heel veel groenten en zeewier (waarover later in dit magazine meer!)

★

Wil je meer lezen over Japan? In mijn reisverslagen vind je nog veel meer culturele verschillen en vertel ik onder andere over de Japanse wc’s (echt briljant!), het OV (fantastisch!) en heel veel tempels en ‘shrines’.

Enne… werk jij met Japanse producten of gerechten? En wil je het verhaal daarachter of je visie daarop met beleving overbrengen? Ik help je heel graag vanuit expertise én passie!

—

Food in Japan – a journey of culinary and cultural surprises

Staying in Japan is an experience. Although a lot of things are organized in a very western way, the cultural differences predominate. You’ll find yourself on a journey filled with new discoveries and full of surprises. Especially when it comes to food.

Culinary discoveries

The food in Japan is fantastic! Well, okay, I mean I love it a lot :-) Many Japanese dishes we also have here of course, but in Japan you’ll taste the real deal. The way they were intended to taste. And there are still plenty of new dishes to discover.

• Rice and miso soup
  At every Japanese meal there’s rice and miso soup. Yes, even at breakfast. People buy rice at the in bags of like a kilo or bigger. Never seen such enormous quantities of rice. The rice they cook is in itself always very neutral flavourwise, because they season it wit… pickles!
• Tsukemono
  Pickles! In shops, markets and restaurants, pickles are everywhere. Forget gurkins, think veggies in all shapes and colors, pickled in salt, vinegar, miso, soy sauce and so much more. People put them on rice or eat them as a snack.
• Udon
  These thick, chewy noodles can be found on every street corner. You might call it Japanese ‘fast food’. You know, like a quick, inexpensive lunch. Usually they are served in broth with something like tempura, tofu or fish in it.

Japanese udon and rice with pickles – copyright: More than Mayo

• Soba
  These noodles are much thinner than Udon and are made from buckwheat flour. Sometimes they put them in a soup, but usually you eat them… cold. Yeah, that was a surprise, but it’s once you’re used to it, it’s fine. You can dip it in soy sauce with wasabi for some extra flavor.
• Teriyaki
  No, no, not just a simple chicken skewer. This dish takes time. Time to marinate, to carefully put that chicken on the skewer and to cook it evenly, while constantly turning it and brush it with sauce to get it perfectly juicy and sticky.
• Tonkatsu
  A panko breaded, deep-fried piece of pork, usually served with finely sliced cabbage and a sauce (and of course rice, tsukemono and miso soup, no meal without that… ;-) They also put this on a sandwich.
• Sushi
  You were waiting for that one, right? ;-) Of course, you’ll find a LOT of sushi in Japan. And it’s a hundred times fresher and tastier than in the all-you-can-eat restaurants we have over here. Either you eat it from a belt or in a fancy schmancy restaurant (where they take prepare it with five types of tuna).
• Onigiri
  My favorite snack is onigiri. A rice ball filled with anything you like, wrapped in nori. You can buy them in individual packages, at the station for example. Ideal when you’re travelling. In restaurants you get them too, but then they are not entirely wrapped in nori.
• Ice cream
  Move over Italy, in Japan ice cream is really something! It comes in any flavor you can think of. How about green tea, black sesame or shrimp ice cream? Showcases full of the most bizarre, colorful varieties.

Other delicious Japanese dishes are: okonomyaki (a kind of omelette slash pancake), tempura (fried vegetables and fish in a dough), curry (a sauce bath really with vegetables / meat and rice / noodles in it), ramen (very thin noodles in soup), yakisoba ( fried soba with vegetables) and kobe beef (the super tender marbled meat).

Food replicas are awesome! – copyright: More than Mayo

Cultural discoveries

Not only the food itself is different, the Japanese also know other customs and food related phenomena:

• Perhaps even more brilliant than the food you can eat, is the food you cannot eat. The shop windows and showcases of restaurants are full of food replicas. Lifelike counterfeit food, that really – believe it or not – brings out your appetite. The display also serves as a menu, which is great, because you can’t read the written version ;-) All the replica dishes are made with such care and precision that they seem real. And the best feature is that the food that is served looks exactly like the replica.

• Another amazing phenomenon are the vending machines. They are literally on every corner of every street, mostly a couple of them side by side. With the most fascinating contents: from fluorescent sugary drinks to hot coffee with milk and sugar. Every single machine we saw and tried worked and was full. The Japanese organized this thing to the max.

• Of course, you eat with chopsticks in Japan. However, never put them straight up in your food. And never hand your sushi roll with your chopsticks on to someone else’s who chopsticks. Both of these actions are associated with death and therefore highly inappropriate. Also, don’t play with your chopsticks in any way, that’s rude. So please resist the temptation to use them as a back scratcher or to use them to call and wave to the waiter. Slurping on the other hand is very common. So a nice playlist might com in handy at the noodle bar ;-) Oh, and tips are highly unusual.

• In Japan they also air cooking shows, which are great fun to watch, even if you don’t understand anything they say (same thing with the weather forecast by the way…!) Usually there is a cook and one or more hosts who ask a lot of questions about the preparation of the dish. The host tastes everything the cook makes and says ohji (oh-djie) fairly frequently and very loud (that means ‘delicious’). In addition to real-life cooking shows, they have cooking cartoons, which are very ‘kawaii’.

So many, many vending machines in Japan – copyright: More than Mayo

Food facts

To conclude, here are a few interesting facts on Japanese food:

• Making sweets is like an artform in Japan. Waghasi are little works of art which people give each other as a gift. They are served with tea.
• In Japan, you can find hundreds of Michelin-star restaurants. The country has the most 3-star restaurants in the world. And Tokyo is the city with the most Michelin-star restaurants in the world. Yes, the Japanese can cook allright.
• The oldest people in the world are living on Okinawa, a Japanese island. Their diet plays an important role in their long lives: low calorie food, moderate amounts of fish, little meat, little dairy and alcohol and no salt. What they do eat: a lot of fermented products based on soy, lots of rice and lots and lots of vegetables and seaweed.

★

Do you want to read more about Japan? In my travelreports you will find many more cultural differences. I’ll tell you about Japanese toilets (brilliant!), public transport (fantastic!) and the many temples and shrines.

Aaand… do you work with Japanese products or dishes? And do you want to let people experience your vision on that? I’d love to help you!